Anı Yakalayan Hikayeler Yazılar

10 Qepik Nedir? Küçük Paranın Büyük Hikâyesi Merakla Başlayan Bir Yolculuk Bir gün Bakü’de bir bakkalın önünde durup su almak istedim. Kasadaki görevli, üzerime doğru gülümseyerek “10 qəpik eksik” dediğinde önce ne demek istediğini anlayamamıştım. Elimde tuttuğum bozuk para sıradan görünüyordu ama o an fark ettim ki bu küçük madeni para, bir ülkenin günlük hayatının ayrılmaz bir parçasıydı. “10 qepik nedir?” sorusu, basit bir para biriminden çok daha fazlasını anlatıyor: tarih, kültür, ekonomi ve insan hikâyeleriyle örülü bir dünya. Qepik Nedir? Azerbaycan’ın Küçük Kahramanı Qepik (ya da qəpik), Azerbaycan’ın resmi para birimi olan manatın alt birimidir. 1 manat, 100 qepik’e…

Giresun İşgal Edilmedi mi? Tarihi Öğrenmenin Pedagojik Dönüştürücü Gücü Bir eğitimci olarak her dersin başında kendime şu soruyu sorarım: “Öğrenciler sadece bilgi mi öğreniyor, yoksa düşünmeyi mi öğreniyorlar?” Öğrenme, yalnızca geçmişi ezberlemek değil; geçmişi anlamlandırmak, onun bugüne ve yarına nasıl yansıdığını görebilmektir. “Giresun işgal edilmedi mi?” sorusu da, bu anlamda yalnızca bir tarih sorusu değil; aynı zamanda bir öğrenme deneyimidir. Bu yazıda, tarihsel bir olguyu pedagojik bir mercekten inceleyerek, öğrenmenin bireysel ve toplumsal dönüşümdeki rolünü tartışacağız. Bilgi Aktarımı mı, Anlam Oluşturma mı? Eğitimde temel ayrım, bilginin aktarılmasıyla anlamın inşa edilmesi arasındadır. Tarih konularında bu fark özellikle belirgindir: Öğrenciye yalnızca “Giresun…

Eşinin Abisinin Karısına Ne Denir? Akrabalığın Felsefi Katmanlarına Bir Yolculuk Bir filozof olarak, dilin ve ilişkilerin kesişiminde duran her soruda gizli bir metafizik kıvılcım görürüm. “Eşinin abisinin karısına ne denir?” sorusu yüzeyde sıradan, hatta gündelik görünür. Ancak bu basit soru, insanın varlık, bilgi ve etik ilişkiler ağı içinde kim olduğunu sorgulamasına kapı aralar. Bu yazıda, bu soruyu sadece dilsel bir akrabalık tanımı olarak değil, bir felsefi problem olarak ele alacağız. Çünkü “adlandırmak” yalnızca tanımlamak değil, aynı zamanda anlam vermektir. Ve anlam, insanın hem bilme hem de olma biçimini belirler. Ontolojik Bir Başlangıç: Akrabalık Bir Varlık Biçimi midir? Ontoloji, yani varlık…

Calvincilik Ne Demek? Geleceğin İnanç Haritasında Yeni Bir Bakış Açısı Merhaba sevgili okuyucular, Bugün belki de çoğumuzun adını duyduğu ama tam olarak anlamını bilmediği bir kavrama birlikte dalalım: Calvincilik. Bu kavram, sadece bir teoloji öğretisi değil; gelecekte düşünce, iş disiplini, hatta yapay zekânın etik temellerine kadar uzanabilecek bir zihniyetin de habercisi olabilir mi? Gelin birlikte sorgulayalım, tartışalım ve belki de kendi geleceğimizin ruh haritasını çizmeye başlayalım. Calvincilik Ne Demek? Calvincilik, 16. yüzyıl Reform hareketinin önde gelen isimlerinden Jean Calvin’in düşüncelerine dayanan bir Hristiyan teoloji akımıdır. Calvin’e göre Tanrı’nın mutlak egemenliği vardır ve insanın kaderi, Tanrı tarafından önceden belirlenmiştir. Bu düşünce,…

1 Adet Kavak Ağacı Kaç Kilo Gelir? Ağaçtan Topluma Uzanan Bir Denge Arayışı Toplumsal meseleleri konuşurken çoğu zaman bir ağacın ağırlığını hesaplarken gösterdiğimiz dikkati göstermeyiz. Oysa doğa ve toplum arasındaki ilişki, sayılardan ibaret olmayan derin bir denge üzerine kuruludur. “1 adet kavak ağacı kaç kilo gelir?” sorusu basit bir biyolojik merak gibi görünebilir, ama bu sorunun ardında toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi derin meseleleri tartışmak için eşsiz bir fırsat vardır. Bu yazıda, bir kavak ağacının ağırlığını hesaplarken insanlığın ortak sorumluluğunu, farklı bakış açılarının gücünü ve birlikte daha adil bir gelecek kurma isteğini konuşacağız. Kavak Ağacının Ağırlığı: Sayılarla Başlayalım…

Hangi Ürünler Geri Dönüştürülebilir? Bir Tarihçinin Gözünden Geri Dönüşümün Evrimi ve Günümüz Geri dönüşüm, yalnızca çevre bilincinin değil, aynı zamanda insanlığın kaynakları nasıl yönettiği ve geleceğe nasıl bıraktığı konusunda büyük bir toplumsal dönüşümün yansımasıdır. Tarih boyunca, insanların ürettikleri ve kullandıkları eşyaların geri dönüştürülmesi, çevreye olan etkilerinden daha önce çok fazla konuşulmazken, günümüzde bu konu önemli bir yaşam biçimi haline gelmiştir. Peki, hangi ürünler geri dönüştürülebilir? Ve bu ürünlerin geri dönüşüm süreçleri zaman içinde nasıl şekillendi? İşte, geçmişten günümüze geri dönüşümün tarihsel bir analizini yaparak, bu soruya daha yakından bakalım. Geri Dönüşümün İlk Adımları: Doğal Kaynakları Kullanma Zekası Geri dönüşümün temelleri…

Göğsümün Biri Büyük Biri Küçük Neden Olur? Ekonomik Dengesizlikler Üzerinden Bir Beden Analizi Bir ekonomist olarak dünyaya bakarken her zaman aynı ilkeyi hatırlarım: kaynaklar sınırlıdır, tercihler ise sonsuz. Bu ilke yalnızca finansal piyasalar için değil, insan bedeni için de geçerlidir. Çünkü beden de kendi içinde bir ekonomi yönetir — enerji, hormon, besin ve büyüme gibi kaynaklarını sürekli olarak dağıtır, yeniden dengeler. Bu bağlamda “Göğsümün biri büyük biri küçük neden olur?” sorusu, yalnızca bir biyolojik merak değil, mikroekonomik bir dengenin bozulmasını da hatırlatır. Her göğüs, bedenin küçük bir piyasası gibidir: arz ve talep, hormonlar ve dokular arasında görünmez bir müzakere yaşanır.…

Günah Nedir? 10 Tane Günah Ama Bu Sefer Mizahla Geliyoruz! 😄 Hadi dürüst olalım… “Günah” kelimesi geçince bir anda ciddi bir hava oluşuyor, değil mi? Ama bugün biraz farklı yapalım. Bu yazıda, “günah nedir?” sorusuna ciddi bir felsefi cevap vermek yerine, biraz kahkaha atalım, biraz da düşünelim. Sonuçta insanız; kimi zaman tövbe etmeyi, kimi zaman da “ama o da öyle demeseydi” bahanesini iyi biliriz. Günah: Yasak Elmanın Modern Versiyonu 🍎 Günah aslında kısaca, “yapma denileni illa yapma isteği”dir. Erkekler bunu “stratejik hata” olarak adlandırır, kadınlar ise “duygusal anın kurbanı” der. İkisinde de sonuç aynı: küçük bir pişmanlık, ardından “bir daha…

Göbek Adı Değiştirilir mi? Ekonomik Bir Perspektiften Kimlik ve Seçim Üzerine Bir ekonomist olarak, her kararı bir kaynak tahsisi problemi olarak görürüm. Kaynaklar sınırlıdır; bu ister para, ister zaman, isterse kimlik olsun fark etmez. Her seçim bir fırsat maliyeti doğurur. “Göbek adı değiştirilir mi?” sorusu da, aslında yalnızca bir kültürel mesele değil, bireysel tercihlerle toplumsal dinamikler arasındaki ekonomik bir denge meselesidir. Çünkü isim, tıpkı bir marka gibi, bireyin toplumsal piyasadaki tanınırlığını, aidiyetini ve hatta fırsatlarını etkileyebilir. Kimlik Bir Sermayedir: İsim Ekonomisinin Temelleri Ekonomik açıdan bakıldığında, isim bir kimlik göstergesi olduğu kadar bir sosyal sermaye biçimidir. İnsanlar doğduklarında bu sermayeyi “göbek…

Global Küresel Anlamına Gelir mi? Psikolojik Bir Bakış Bir psikolog olarak insanların düşünce sistemlerini gözlemlediğimde, kelimelerin yalnızca dilsel anlamlar taşımadığını, aynı zamanda bilişsel, duygusal ve sosyal dünyamızı şekillendirdiğini görüyorum. “Global” ve “küresel” kelimeleri, teknik olarak eş anlamlı kabul edilebilir. Ancak insan zihninde bu iki kavramın yarattığı çağrışımlar aynı mıdır? Bunu anlamak için sözcüklerin yalnızca sözlükteki karşılıklarına değil, zihinlerde ve kalplerde nasıl yankılandığına bakmamız gerekir. Bilişsel Psikoloji Perspektifi: Kavramların İşlenişi Bilişsel psikolojiye göre insan zihni, bilgileri şemalar ve zihinsel kategoriler aracılığıyla işler. “Global” kelimesi çoğunlukla yabancı bir kavram olarak algılanır ve daha çok iş dünyası, teknoloji ya da uluslararası ilişkilerle bağlantılıdır.…